ЛЕГЕНДИ
Митре Панџаров – Влаот (1873 – 1907)

Митре Панџаров – Влаот (1873 – 1907) е македонски револуционер, член и војвода на Македонската Револуцонерна Организација. Познат е под името Митре Влаот или како Митре Влашето, но во документите се потпишувал со вистинското име и презиме. Со појавата на комитските чети, влегува во нивните редови, прво како обичен борец, а потоа станува војвода на чета, од реонски до окружен. Учесник е во Илинденското востание, а потоа води борба против грчките андартски чети во Костурскиот регион.
Митре Панџаров е роден во 1873 година во костурското село Кономлади, Егејскиот дел на Македонија, во семејството на Никола Панџаров, кој бил доселеник од Пљаса. Како млад работел како овчар во влашки семејства поради што почнале да го викаат Митре Влаот или Митре Влашето. Животот му се изменил кога работел како момок кај бегот во селото Света Недела, Костурско. Таму ја почуствувал неправдата која им била нанесувана на селаните. Бунтовен по природа, Митре иако млад му се заканил на бегот дека еден ден ќе ја добие заслужената казна. По шлаканицата која ја добил од бегот, Митре заминал во планина.
Станал четник во чета на ајдукот Коте Христов, но кога во 1901 година во Кономлади била формирана првата чета на Македонската Револуционерна Организација, Митре влегува во нивните редови како обичен борец. Во четата на Марко Лерински, Митре се научил да чита и пишува, а потоа постепено напредувал. Станал помошник на војводата Георги Папанчев, а кон средината на јануари 1902 година, во областа Корешта предводи сопствена чета.
Всушност, за време на посетата на Гоце Делчев на Костурскиот регион на почетокот на декември 1901 година, покрај другите раководители во придружбата бил и Митре Влаот. Додека таму престојувал Делчев, Организацијата се преродила. За време на последниот состанок со раководството во Костурско, кој се одржал во јануари 1902 година во Загоричани, било одлучено, четата да се подели на два дела и со едниот да раководи Митре Влаот, кој по предавството го спасил Делчев од заседа.
Повлекувајќи се пред турските потери, во зимата 1902/1903 година, Митре се засолнил во пештера, а потоа во мај учествувал на Смилевскиот конгрес, каде се донесува конечно решение за кревање на востание во Македонија. По враќањето од Смилево, во текот на истиот месец четата на Митре Влаот се судира со турската војска кај селото Руља, а потоа на 26 јуни истата година убива петмина патријаршисти кај селото Неред. За време на Илинденското востание, Митре Влаот учествувал во нападот на османлискиот гарнизон во селото Вишени и во големата борба кај селото Писодер, каде бил тешко ранет.
По неуспехот на востанието, Митре Влаот бил еден од ретките лидери на организацијата, кои останале во Македонија. Во април 1904 година, со Георги Попхристов формирале нова чета, која набрзо се зголемила, а Битолскиот окружен комитет го назначил за околиски војвода на реонот Костенаријата.
Митре Влаот во овој период води борба против грчките вооружени чети, кои го тероризираат македонското население. На 24 јуни 1904 година биле предадени од гркоманскиот градоначалник на Кономлади, по што предавниците биле ликвидирани. Митре ги сметал за непријатели сите кои за пари работеле за грчките интереси, а посебно го болело кога тоа го правеле луѓе од неговиот род, како што вели: „Од душмански куршум не се плашам, но се плашам од предавнички збор, особено кога тој доаѓа од човек на родот мој“.
Грчката црква, превземала посебни мерки за да го ликвидира револуционерното движење во Костурско. Грчките попови соработувале со турските власти за да се ликвидираат македонските револуционери, а андартските чети вршеле терор врз македонското население само за да се приклонат кон грчката патријаршија. Така во месец октомври 1905 година, поручникот на грчката армија и командант на андартска чета од 120 души, Василакис Лахтарис, влегува во селото Оровник и врши притисок врз фатените селски првенци да станат патријаршисти. Во меѓувреме здружените чети на Митре Влаот и Пандо Кљашев, како и ресенската чета на Насо Каршаков го опколуваат селото. Во борбата која се развила под водство на Митре Влаот, биле убиени 13 андарти, а другите панично се повлекле кон Желево и Леринско.
Грчкиот владика од Костур, Германос Каравангелис долго време се обидувал да го ликвидира Митре Влаот. Во моментите кога изгледаше дека тешко ќе може да го отстрани прочуениот македонски војвода, неговиот потплатен доушник Христо од село Шестево му ја доставил важната информација дека војводата Митре Влаот се наоѓа со тројца четници во с. Жупаништа.
На 22 август 1907 година, многуброен турски аскер на чело со предавникот Христо, се упатиле кон селото со цел да го фатат војводата жив или мртов. По опколувањето на селото започнала последната жестока битка на Митре. Откако тројцата негови соборци биле тешко ранети, Митре ги убива, а потоа се самоубива. Човекот кој се бореше за слобода и достонство на македонскиот народ, за слободна Македонија, загина од тоа што најмногу се плашеше. Беше „предаден од човек на родот свој“. На 13 март 1907 година, костурската чета влегла во селото Жупаништа и ги казнила со смрт предавниците кои го предале војводата.
Митре Влао, тешко ранет
Митре Влао, тешко ранет,
им се моли на другари:
– Ој другари, мили браќа,
подајте ми дулбијата.
Да ја врла Вич планина,
да распула горе-долу.
Планините, долините,
и Баскарските Извори.
Да се проста со Костурско,
и со цела Македонија,
да се проста со Костурско,
и со цела Македонија.
ЛЕГЕНДИ
Александар Кошка ( 1873 – 1907 )

Роден е роден 1873 година во влашкото село Гопеш, Битолско. Во Битола се школува во Романската гимназија, а потоа студира медицина во Букурешт.
Во 1902 година се враќа во Македонија и се вклучува во редовите на ВМОРО. Во 1903 година е во четата на Парашкев Цветков. Бил еден од најактивните Власи – членови на ВМРО. Како пелистерски војвода тој со својата чета учествувал во Илинденското востание и во борбите по Востанието.
Загинува со уште четворица свои четници кај селата Сливница и Курбиново, Ресенско, на 22 мај 1907 година.
Васил Балевски за него рекол:
Власите беа во нашата организација, комитетите им беа согласни централно. Војвода им беше Александар Кошка, одличен човек.
ЛЕГЕНДИ
Александар Китанов – Сандо

Александар (Сандо) Китанов (1881 –23. XII 1906) е македонски учител, револуционер и војвода.

Бил активен член на Македонската револуционерна организација (МРО), учесник во Аферата Мис Стон и четник во четите на Гоце Делчев и Крсто Асенов. По Илинденското востание бил војвода во Кукушко и во Малешевско. Загинал заедно со Даме Груев во борба против османлиската војска на врвот Петлец кај с. Русиново.
Александар Китанов е роден во 1881 година во горноџумајското село Лешко, Пиринска Македонија. Учел во егзархиското училиште во Горна Џумаја, а потоа во 1898 година завршил педагошко училиште во Скопје. По завршувањето на педагошкото училише извесно време работел во родното место, а од 1900 година работел во егзархиското училиште во Горна Џумаја.
Неговиот брат Петар Китанов бил активен деец на Македонската револуционерна организација и Александар познат како Сандо Китанов уште како ученик станал член на градскиот комитет ма Организацијата во Горна Џумаја.
Во 1901 година, Санде учествувал во аферата Мис Стон. Тој станал четник во четите на Гоце Делчев и Крсто Асенов. По Илинденското востание бил војвода во Кукушко и во Малешевско. Го придрушувал Даме Груев за време на неговата обиколка низ Македонија.
Во средината на делември 1906 година Санде Китанов заедно со Даме Груев, Горги Карчев. Георги Поп Стојанов, Владимир Чопов тргнале во правец на Малешевијата. Уште на самиот почеток тие биле поткажани и била организирана потера по нив. На 22 делември 1906 година четата ноќевала во беровското село Русиново, кое било опколено од многуброен аскер.
За да не настрада невино население, македонските револуционери другиот ден рано утрото на 23 декември 1906 година побрзале да се извлечат од селото при што дошло до престрелка. Прв бил убиен Георги Поп Стојанов, а потоа бил погоден и војводата Сандо Китанов, кој пред да почине извикал „Браќа умирам, да живее Македонија“. Првично Карчев и Даме Груев се извлекуваат но на стотина метри од врвот Петлец паѓаат во нова заседа и загинваат.
Нивната смрт е опеана во малешевската народна песна „Низ Петлец идат трима војводи“
Низ Петлец идат трима војводи
идат и питат за Русиново.
Првиот беше тој Дамјан Груев,
вториот беше Атанас Карчев,
третиот беше Сандо Китанов,
идат и теглат за Русиново.
Куга спандаха во Русиново,
там ѝ дочека Коле Чукаров.
Ка ѝ дочека, они питаха
за чорбаџи Димо Алаџозов,
Алаџозов, прочут чорбаџија.
Куга четата ја разместиха,
војводите у Димо хојдоха.
Бог да убие наште ишпиони,
што предадоха славната чета,
славната чета, чујен војвода,
чуен војвода – Дамјан Груев!
Турци дојдоха, село заградиха,
Турци дојдоха, село опсадиха.
Догледала ѝ првата стража,
првата стража од бела скала,
па си соопшчава на војводата:
– Ајде војводо, ајде Дамјане,
Русиново здраво опсадено,
здраво опсадено од Турците,
Дамјан се спрема, хладно говори:
– Ајде другари, ајде четници,
дојде време борба ќе водиме,
борба ќе водиме в Русиново.
Дедо Димо вратата отвори,
ка врата отвори, пушка пукна,
пушка пукна – Димо мртов падна!
Димо падна, бабата му рипна,
бабата рипна и мртва падна,
Дамјан се реши, пушката зема:
– Ај со мене, ништо не чекајте!
Борба се почна, село се дими,
село се дими, децата пискат
децата пискат, мајките плачат,
четници излагат, кај ка може,
четници излават, се спасават.
Ка прирапаја прво ја паднал,
прво ја паднал Сандо Китанов,
Сандо Китанов прва жртва бил,
Атанас Карчев напред си врви
и след него иде Дамјан Груев,
Дамјан ранија, на Карчев дума:
– Оди Атанасе, спасавај се!
Спасавај се, кој како знае!
Карчев му вели, вели говори:
– Крачка не тргам јазе од тебе!
Карчев говори на Мирчо Чопов:
– Ти го знаеш, Мирчо, зборниот пункт,
не ме чекај, Дамјан не оставам.
Куга четниците излегоха,
Дамјан и Атанас останаха,
двата останаха дор погинаха,
Турци ѝ гонат, свето се памети!
Зачекала и онаја војска
турската војска од Безгашчево.
И они не се могли да идат,
они са душа они оставили
на Трнков преслав, при таја чешма.
ЛЕГЕНДИ
Александар Евтимов (1874 – 1939)

Александар Евтимов (1874 – Софија, 1939) е македонски револуционер, преспански и прилепски војвода на ТМОРО, учител и публицист. Учествувал во Илинденското востание како началник на Горското начелство за Буфскиот револуционерен реон. Во 1910 година, како член на Битолскиот окружен комитет, бил уапсен и осуден на смрт, а потоа казната му била заменета со доживотна робија. Во 1911 година успеал да избега од затворот и емигрирал во Бугарија. Во Првата балканска војна се вратил со своја чета и учествувал во изгонувањето на османлиските власти од Битола. Од 1926 година, Рвтимов ја предводел Разузнавачката организација на ВМРО за Битолскиот округ.

Александар Евтимов е роден во 1874 година во Битола. По завршувањето на средно образование, тој бил назначен за учител во Леринското село Буф, каде предава во текот на 1895 и 1896 година. Во исто време, тој развил револуционерна активност во Леринскиот реон. Подоцна, Евтимов бил избран за раководител на Леринскиот револуционерен округ на Македонската револуционерна организација.
Од 1899 година Евтимов учителствувал во Битола, каде ја продолжува својата револуционерна активност. Таму бил избран за член на Месниот комитет, а во 1900 година и во Окружниот револуционерен комитет на Македонската револуционерна организација. Истовремено тој е раководител и на училишната револуционерна организација во Битолската гимназија, од која излегуваат дејци на организацијата како Христо Силјанов, Лазар Москов, Илија Талев и други.
На 1 април 1903 година, Александар Евтимов преминал во илегала и како началник на Горското начелство за Буфскиот револуционерен реон учествувал во Илинденското востание. За време на востанието дејствувал во Буфско и Горна Преспа.
По востанието Евтимов ја продолжил својата револуционерна дејност. Од 1908 година е член на Окружниот револуционерен комитет во Битола, а во декември 1909 година заради убиството на ренегатот Јово Јовановиќ бил уапсен заедно со Георги Попристов, Георги Николов, Павел Христов, Аце Дорев и Милан Матов. По два месеца затвор, сите биле ослободени од воениот суд.
Во 1910 година, за време акцијата за собирање на оружјето, Александар Евтимов повторно бил уапсен и осуден на смрт, но потоа неговата казна била заменета со доживотна робија.
Во 1911 година ток успеал да избега заедно со Георги Поп Христов и Васил Клисаров од Крушево од затворот во Ајдин, Мала Азија, а потоа емигрирал во Бугарија.
Во 1912 година Александар Евтимов учествувал во Првата балканската војна. Тој се вратил со своја чета во Македонија и учествувал во изгонувањето на османлиските власти од Битола.
По Првата светска војна Евтимов живеел во Бугарија и го поддржувал Привременото претставништво на поранешната обединета Внатрешна револуционерна организација.
Во периодот на 1925 до 1927 година Ѓорѓи Поп Христов како член на ЦК на ВМРО со своите чети дејствува во Битолско заедно со Петар Шанданов и Крум Петишев, каде имаат неколку вооружени судири со српските и грчките војски. Како председател на Битолскиот револуционерен округ Поп Христов организирал цела една мрежа на членови на ВМРО кои вршеле разузнавачка дејност во интерес на Организацијата. Тие ги следеле активностите на српските и грчките власти во Битолскиот округ.Така, од 1926 година, Александар Ефтимов, ја предводел Разузнавачката организација на ВМРО за Битолскиот округ.
Александар Евтимов починал во Софија, во 1939 година.
-
Вести1 month ago
ШОКАНТНО ОКТРИТИЕ! Научно докажано: Македонците се првите луѓе во Европа
-
ЕНЦИКЛОПЕДИЈА1 month ago
ЗА НИВ БИЛ МАКЕДОНЕЦ: Комити кои го преживеале Илинден во 1960 година му оддаваат почит на Пиринскиот цар Јане Сандански
-
ЕНЦИКЛОПЕДИЈА2 months ago
Портрет на прилепско семејство од 1793 година ја ништи бугарската и грчката пропаганда против Македонците
-
НА ДЕНЕШЕН ДЕН1 month ago
Во Влахи во Пиринска Македонија е роден македонскиот револуционер, Пиринскиот цар, Јане Сандански
-
ЕНЦИКЛОПЕДИЈА1 month ago
Германскиот историчар Лоникер во 1578 година ги наведува Македонците како засебен народ
-
Вести2 months ago
ЛАВРОВ НАВОДНО ЈА „ПОПАРИЛ“ ГРЦИЈА: ВРШИТЕ ТЕРОР КОН МАКЕДОНЦИТЕ И МАКЕДОНИЈА А НАС ЌЕ ТИ ПРЕДАВАТЕ ДЕМОКРАТИЈА?
-
Вести1 month ago
МАЈМУНСКА СИПАНИЦА– ДАЛИ ЗАПОЧНУВА НОВА ПАНДЕМИЈА?
-
ЕНЦИКЛОПЕДИЈА2 months ago
ГЕРМАНСКА МАПА ОД 1940-ТА: Македонците во Македонија претставени како засебен мнозински народ, Бугари немало ни за бугарските сојузници